Τα τελευταία χρόνια μελετάται συστηματικά η επίδραση των θετικών συναισθημάτων, όπως η ικανοποίηση, η χαρά, το ενδιαφέρον, η αγάπη, στη σωματική και ψυχική μας υγεία. Υπάρχει όντως θετική συσχέτιση ανάμεσα στα θετικά συναισθήματα και στην ποιότητα ζωής, επομένως είναι απαραίτητο ο σύγχρονος άνθρωπος να επιδιώκει να βιώνει θετικά συναισθήματα.
Οι σημερινοί άνθρωποι και ιδιαίτερα όσοι ζουν σε μεγαλουπόλεις, αντιμετωπίζουν καθημερινά στρεσογόνες καταστάσεις. Μποτιλιάρισμα στους δρόμους, συνωστισμός, θόρυβοι, φόρτος εργασίας και πλέον και οικονομική και εργασιακή ανασφάλεια συνθέτουν το παζλ των παραγόντων που προκαλούν αρνητικές συναισθηματικές καταστάσεις, όπως άγχος, θυμό, φόβο και θλίψη.
Τα χρόνια αρνητικά συναισθήματα μειώνουν τις νοητικές μας δυνατότητες
Μελέτες αναφέρονται στη σχέση ανάμεσα σε χρόνια αρνητικά συναισθήματα, όπως επιθετικότητα και άγχος και καρδιαγγειακές παθήσεις. Επιπλέον όταν κάποιος βιώνει αρνητικά συναισθήματα αλλοιώνεται το φίλτρο αντίληψής του, με αποτέλεσμα να ερμηνεύει ακόμα και μια ουδέτερη κατάσταση ως αρνητική. Η συστηματική και επαναλαμβανόμενη αρνητική ερμηνεία των εμπειριών, σε συνδυασμό με την ακύρωση των θετικών στοιχείων μιας κατάστασης, έχουν τελικά αποτέλεσμα να συντηρούνται τα αρνητικά συναισθήματα σε βάθος χρόνου. Και όταν αυτά μονιμοποιούνται και γίνονται συναισθηματική κατάσταση, επιδρούν αρνητικά στην ψυχολογική και σωματική υγεία του ατόμου.
Η ύπαρξη αρνητικών συναισθημάτων είναι φυσιολογική
Το ερώτημα είναι «Θα έπρεπε να επιδιώκουμε να μη βιώνουμε καθόλου αρνητικά συναισθήματα;». Η απάντηση είναι αρνητική. Ούτε ρεαλιστικό είναι κάτι τέτοιο, αλλά ούτε και θεμιτό. Τα αρνητικά, όπως και τα θετικά συναισθήματα έχουν τη χρησιμότητά τους και άρα είναι απαραίτητα για τη ζωή μας. Εκτός αυτού, αν δεν βιώναμε αρνητικά συναισθήματα δεν θα είχαμε λόγο να εκτιμάμε και την ύπαρξη θετικών συναισθημάτων.
Ποια πληροφορία κρύβουν για τη ζωή μας;
Η φυσιολογική συναισθηματική εμπειρία περιλαμβάνει λοιπόν και τα αρνητικά συναισθήματα, αρκεί να είναι ελεγχόμενη η ένταση και η διάρκειά τους. Κάθε αρνητικό συναίσθημα έχει χρησιμότητα για εμάς γιατί «κουβαλάει» μια χρήσιμη πληροφορία για εμάς που πρέπει να την ερμηνεύσουμε. Δείτε τη σημασία 4 βασικών αρνητικών συναισθημάτων που βιώνουμε συχνά.
- Ο θυμός είναι ένδειξη ότι κάποια ανάγκη μας έχει μείνει ακάλυπτη. Είναι τεράστια πηγή ενέργειας και μας δίνει δύναμη να διεκδικήσουμε το δίκιο μας ή να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας.
Το άγχος σε φυσιολογικά επίπεδα (το λεγόμενο δημιουργικό άγχος ή eustress) μας κινητοποιεί για δράση και βελτιώνει την απόδοσή μας. Το άγχος σε μεγάλη δόση ή μόνιμα είναι αυτό που βλάπτει τον οργανισμό μας και είναι το λεγόμενο distress. Όταν βιώνουμε στρες μόνιμα ή σε μεγάλο βαθμό επηρεάζει αρνητικά όχι μόνο εμάς, αλλά και τους γύρω μας και ειδικά τον σύντροφό μας ή τους πολύ κοντινούς μας ανθρώπους.- Λίγη θλίψη μπορεί να μας βάλει σε διαδικασία εσωστρέφειας, στοχασμού και ανασυγκρότησης.
- Ο φόβος προκαλείται όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με κατάσταση απειλής. Είναι μηχανισμός άμυνας με τον οποίο μας προίκισε η φύση για να μας βοηθήσει να επιβιώσουμε. Ο φόβος μας προειδοποιεί για την ύπαρξη κινδύνου και μας προκαλεί να αξιολογήσουμε το μέγεθός του και αν είναι μέσα στις δυνάμεις μας να τον αντιμετωπίσουμε. Στη συνέχεια καλούμαστε να αντιδράσουμε. Τρεις πιθανές αντιδράσεις υπάρχουν μπροστά στην απειλή- fight, flight, freeze. Δηλαδή ή παλεύουμε ή το βάζουμε στα πόδια ή παγώνουμε και μένουμε στη θέση μας. Η τελευταία αντίδραση είναι η χειρότερη και συνήθως προκαλείται μπροστά σε υπερβολικό φόβο που δεν έχουμε ιδέα τι πρέπει να κάνουμε.
Παν μέτρον άριστον και στα συναισθήματα!
Βλέπουμε λοιπόν ότι είναι απαραίτητο να βιώνουμε και αρνητικά συναισθήματα, αρκεί να είναι με μέτρο. Η ουσία είναι όταν προκαλούνται τα αρνητικά συναισθήματα να τα βιώνουμε και όχι να τα αποφεύγουμε ή να τα αρνούμαστε και να αξιολογούμε την πληροφορία που μεταφέρουν για εμάς. Γενικά τα αρνητικά συναισθήματα μπορεί να μας προειδοποιούν ότι κάποια αλλαγή πρέπει να κάνουμε στον εαυτό μας ή στη ζωή μας, αν δεν θέλουμε να τα βιώνουμε επί μακρόν.
Διαχείριση, αλλαγή και ισορροπία – το μυστικό της ευτυχίας
Στη συνέχεια καλούμαστε να αποφασίσουμε πώς θα τα διαχειριστούμε. Θα τα κατευνάσουμε, θα τα βιώσουμε πλήρως, θα τα εκφράσουμε; Πολλοί τρόποι διαχείρισης υπάρχουν και κάθε ένας έχει διαφορετική χρησιμότητα ανάλογα με την περίσταση.
Επόμενος στόχος είναι να προσπαθήσουμε να επαναφέρουμε τα θετικά συναισθήματα στη ζωή μας και τον εαυτό μας σε ισορροπία. Η εξισσορόπηση θετικών και αρνητικών συναισθημάτων συμβάλλει στη σωματική και ψυχική ευεξία. Ο συνδυασμός και η εναλλαγή μεταξύ θετικών και αρνητικών είναι αυτός που δίνει ποικιλία και χρώμα στη ζωή μας. Και ίσως τελικά και νόημα στη ζωή μας!
Bio Εύη Ξυραφά
Σύμβουλος προσωπικής ανάπτυξης και εκπαιδεύτριαΑνθρώπινου Δυναμικού σε θέματα HR και Επικοινωνίας. Δημιουργός του Believe In You, που διοργανώνει σεμινάρια προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης για το ευρύ κοινό.
Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2106128281, 6974781051
Website: http://www.believeinyou.gr/
Facebook: https://www.facebook.com/BelieveInYou.gr
