Για 120 συνεχή χρόνια οι κάτοικοι του χωριού Αρετή της Ηλείας είναι πιστοί στα έθιμα και στην παράδοση που θέλει να ανεβαίνουν τέτοιες μέρες στα Μαύρα Βουνά για να παρακολουθήσουν την θεία λειτουργία και να προσκυνήσουν στο εκκλησάκι της Παναγίας της Ρετουνιώτησσας.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Σύμφωνα λοιπόν με την παράδοση το 1898 ένας βοσκός από το Μετόχι Αχαΐας επ ονόματι Γιώργος Αλεξανδρόπουλος, βοσκώντας τα πρόβατά του στην περιοχή των Μαύρων Βουνών βρήκε μια εικόνα της Παναγίας μέσα σε ένα σπηλαίο.
Πήρε την εικόνα στο σπίτι του και έπειτα από λίγες μέρες στο όνειρο του εμφανίστηκε η ίδια η Παναγία η οποία του είπε ότι η εικόνα που βρήκε ανήκε στην εκκλησία του χωριού Ρετούνη της Ηλείας, σημερινή Αρετή, και ότι είχε φύγει από εκεί διότι οι κάτοικοι του χωριού δεν εκπλήρωσαν την επιθυμία της να αλλάξουν θέση σε οστά αλλόθρησκου που βρίσκονται κάτω ακριβώς από την Αγία Τράπεζα του ναού που της είχαν αφιερώσει.
Η Παναγία επιπλέον τον επιφόρτισε με το καθήκον να ενημερώσει για την επιθυμία της τους Ρετουνιώτες όπως και έγινε.
Από τότε οι κάτοικοι της Αρετής για να εξιλεωθούν στην Παναγία κάθε χρόνο την πρώτη Κυριακή μετά τον εορτασμό της Κοίμησης της στις 15 Αυγούστου, ανεβαίνουν στο Εκκλησάκι που βρίσκεται στα Μαύρα Βουνά στο σημείο που βρέθηκε η εικόνα της από τον βοσκό.
Φέτος συμπληρώνονται 119 χρόνια αυτού του προσκυνήματος, ενός από τα πιο παλαιά έθιμα του Δήμου Ανδραβίδας Κυλλήνης.
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αρετής στην προσπάθεια του να αναθερμάνει το έθιμο και να το κάνει γνωστό σε όλο τον Δήμο αλλά και την ευρύτερη περιοχή προσκάλεσε τους πάντες την Κυριακή 19 Αυγούστου να ανέβουν στο εκκλησάκι της Παναγιάς στα Μαύρα Βουνά, δράση που στέφθηκε από μεγάλη επιτυχία.
